Elektrik mühendisi Tahsin Yüksel ARMAĞAN'dan bir anı

Elektrik Tesisat Mühendisleri Derneği 2011 yılı 50.sayısında okuduğum emektar Elektrik mühendisi Sn ARMAĞAN'ın Deneyimler-3 adlı toplantısından oluşturulmuş yazıdan hoşuma giden bir kısmını siz elektrikforum üyeleriyle paylaşmak istedim.

Sene 1965 o zamanlar TEK falan yok elektriğe ETİBANK bakıyordu. Enterkonnekte sisteme bağlandık elektrik faturası Ankara Etibank yük Tevzii***8217;nden geliyor, 500-800kw olan talebimiz bir megawatt***8217;a çıkmıştı. Şimdi sanayici daha rahat çalışıyor yeni makinalar alıp tesislerini genişletiyordu. Öyle bir fatura geldi ki bize Etibank***8217;tan 10bin TL aktif enerji bedeli 10binTL endüktif reaktif bedeli çok şaşırıldı ve bizim önerilerimizi uygulamaya karar verdiler. Belediyeden bize 100bin TL para verdiler. İstanbula geldik kondansatör falan yok ! Kemeraltı caddesinde bir grup bulduk numuneymiş. Almanlar paşabahçede bir tesis kurmuşlar bizi oraya yönlendirdiler reaktife para ödemedikleri için almanlar kondansatörleri depolara kaldırmışlar. Oradan dörtte bir fiyatına kondansatörleri aldık ama bunları nasıl devreye sokup çıkaracağız esas sorun buydu! Uygun güçte kontaktör falan yok, yağlı şalterler vardı. Macar,Bulgar,Romen,Polonya buralardan malzemeler alıyoruz. Yağlı şalterleri kondansatör güçlerine göre topladık. Bu işide hallettik peki ne zaman devreye girecek ne zaman devreden çıkacak? Bir de bu önemli öyle ya reaktif güç kontrol rölesi falan yok ki! Bunu nasıl sokacağız devreye? Ne zaman çalışıyor sanayi? Gündüz çalışıyor, gece herkes kapatıp evine gidiyor, küçük sanayi çünkü. Ne yapalım? Kolay dedik, sokak lambalarının mekanik bir zaman şalteri var. Sokak lambalarını akşam belli bir saatte yakıyor, belli bir saatte söndürüyor. Akşam lambalar yanınca kondansatörleri devreden çıkartır sabah lambalar sönünce devreye alırız. Ve inanır mısınız! çok kısa bir zamanda 10-15 gün içinde düşücelerimizi uygulayabildik. Ay sonu gelen faturada 10bin TL kazandık. 1.ay 10bin TL ödedik reaktife 2. ay hiç ödemedik. İkinci ayın içinde bir gün inegöldeyim beni aradılar. Ankara Etibank***8217;tan mühendis arkadaşlar gelmiş trafo merkezinde bazı ölçümler yapacaklarmış sizde gitseniz iyi olur dediler. Gittim 3MVA 34,5/15kV trafo merkezi, bir baktım Bursalı bir hemşerim hayrola! neden geldiniz dedim. 1megawattlık bir tüketiciyi Ankara kontrol etmek için ekip gönderiyor düşünebiliyor musunuz ! Hemşerim sizin trafoyu devreye aldık buradaki reaktif sayaç bir ay çalıştı ama 2.ayda bir şeyler oldu herhalde reaktif yazmıyor dedi bana. Ben güldüm ve yaptıklarımızı anlattım. Biz bunu büyük fabrikalarda bile göremiyoruz dedi, yaptık dedim. Bizde anlamadık heyet halinde geldik sayaçları test ettik ama bir şey bulamadık çok şaşırdık. Siz burada çok başarılı bir iş gerçekleştirmişsiniz dedi.