Türkiye Santral Çöplüğü Oldu

http://www.meslekidenetim.com/images/0403p12.jpg
Enerji Açıığını Kapatmak İçin Yapımı Teşvik Edilen Fuel Oil Çalışan Santrallerin Yarısı, Artan Yakıt Fiyatları Nedeniyle Kapandı.

Enerji açıığını kapatmak için yapımı teşvik edilen fuel oil çalışan santrallerin yarısı, artan yakıt fiyatları nedeniyle kapandı.

Türkiye'nin sürekli artan enerji ihtiyacı nedeniyle geçtiğimiz yıllarda teşvik edilen fuel oil ile çalışan otoprodüktör santraller, 5 yılda yüzde 156 artan yakıt fiyatları ve yüzde 82'lik vergi nedeniyle çalışamaz duruma geldi.

Referans Gazetesi'nde İsmail Yanmaz imzasıyla yer alan habere göre Türkiye'de değişik güçlerde yaklaşık 1000 adet otoprodüktör santral yapıldı. Bunların toplam yatırım tutarının yaklaşık 20-25 milyar euror olduğu tahmin ediliyor. Ancak son birkaç yılda santrallerin yarısı kapandı veya satabilenler ise Irak'a satıyor. Bu yatırımların heba olmaması gerektiğini söyleyen sanayici, fuel oil'deki yüksek verginin indirilmesini ve kendilerine doğalgaz fiyatından fuel oil verilmesini istiyor.


Türkiye'nin artan enerji ihtiyacına yetişemeyen devlet, özel sektörü de bu alana çekebilmek için, geçtiğimiz yıllarda enerji üretimini teşvik etmişti. Bazı firmalar yaptıkları özel anlaşmalarla enerji üreterek, piyasaya elektrik satarken, çok sayıda şirket ise kendi ihtiyacı olan enerjiyi üretebilmek için santral yaptı. Bu şekilde çalışan, değişik güçlerde yaklaşık 1.000 tane otoprodüktör santral yapıldı. Ancak son birkaç yıldır yakıt fiyatlarında yaşanan aşırı yükselme nedeniyle, otoprodüktörler teker teker stop düğmesine basmaya başladılar. Yaklaşık 25 milyar euro yatırımla ortaya çıkan bu santrallerin heba olmamasını isteyen sanayici, fuel oil'deki yüksek verginin düşürülerek, bu tesislerin çalışmasının sağlanmasını istiyor.

Kahramanmaraş'taki otoprodüktör santralini geçtiğimiz günlerde stop eden Kipaş Holding Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Öksüz, büyük yatırımlarla ortaya çıkan bu tesislerin susturulmasının milli servetin kaybı olduğunu belirterek, "Bu şekilde çok sayıda tesis var. Enerji açığı olan Türkiye'de bu tesisler önemli bir işlev üstleniyordu. Büyük yatırımlarla ortaya çıktı. Birkaç yılda boşa çıkmamalı. Petrol ve petrol ürünleri bütün dünyada yükseliyor. Ama bizdeki fiyatlar dünyadakinin neredeyse iki katı yüksek. Bu sorun, fuel oil'deki yüksek vergiden kaynaklanıyor. " diye konuştu.

Çıplak fiyata yüzde 82 vergi

Dünyadaki petrol fiyatlarına paralel olarak fuel oil fiyatları 2002-2007 arasında yüzde 156.37 oranında artış gösterdi. 2002 yılında tonu 266 milyon 300 bin TL iken (266.3 YTL) yıllara göre dalgalanma göstererek 2007'de 682.7 YTL'ye ulaştı. Oysa 2007 yılı başı itibariyle santrallarda kullanılan 6 numara fuel oilin rafineri fiyatı ton başına 373.16 YTL . Buna 204 YTL ÖTV ilave ediliyor. Ayrıca 1.42 YTL gelir payı ekleniyor. 578.58 olan çıplak fiyata bu kez de 104.14 KDV ilave edilerek, yani rafineri çıkış fiyatının üzerine yüzde 82.84 oranında değişik vergiler ilave edilerek, 682.72 YTL'den piyasaya satılıyor.

Haksızlığın burada başladığını belirten Ahmet Öksüz, şunları söyledi: "Fuel oil fiyatları dünya ile aynı fiyatta değilki. Hiç olmazsas ÖTV'de indirim yapılarak, fuel oil fiyatları doğalgaz ile eşitlenebilir. Bu vergilerden dolayı fuel oil ile çalışan santrallara haksızlık yapılıyor. Sürekli zarar ederek çalıştıramazsınız. Milyarlarca dolarlık yatırımlar heba edilmemeli. Ayrıca bu santralların ürettiği elektrik kadar, intirkonnekte sistemden enerjiye ihtiyaç duyulacak. Bunu karşılayacak üretim olmadığı için kesinti olmak zorunda. Buda milli ekonomiden kayıp demektir. Bir yolu bulunup, bu santralların çalışması sağlanmalıdır."

Tüpraş'ın ihracatı da arttı

Bu arada, santralların kullanımının düşmesinin de etkisiyle Tüpraş'ın fuel oil ihracatı da hızla artıyor. 2003 yılında 419 bin ton ihracat yapan Tüpraş, 2004'te 1 milyon ton, 2005 yılında 1.4 milyon ton, 2006 yılında da 2.1 milyon tonluk ihracata ulaşıyor. Bu ihracatın dünya fiyatlarından yapıldığına dikkat çeken Ahmet Öksüz, "İç piyasada tüketilemeyen bu fuel oil, dünya fiyatlarıyla ihraç ediliyor. Devlet bundan KDV bile alamıyor. Oysa vergilerde belli bir miktar indirim yapılarak, santrallere satışı yapılabilir" diye konuştu.

20-25 milyar dolarlık yatırım

Türkiye'de enerji sıkıtsını önlemek için otoprodüktörler geçmişte teşvik edilmişti. Bu sayede çok sayıda firma kendi elektriğini üretmek için yatırım yaptı. Santral türibinleri ve makineleri satan Vartsila firmasının yetkilisi Anıl Genç, bu şekilde yaklaşık 1.000 adet santral yapıldığını, ancak yükselen yakıt fiyatları nedeniyle yarısının çalıştırılmadığını kaydetti. Bu tür santralların kurulu gücüne göre, 3 milyon ile 50 milyon euro arasında yatırımla ortaya çıktığını söyleyen Anıl Genç, bin santralın ortalama 20-25 milyar euroluk yatırımla ortaya çıktığını kaydetti.

Irak ve Arnavutluk'a satsınlar

Öte yandan, petrol fiyatlarının tüm dünyada yükseldiğini ve bu sorunun fuel oil kullanan bütün işletmelerin ortak sorunu olduğunu kaydeden Kojenerasyon Derneği Başkanı Özkan Ağış ise "Dernek olarak, herhangi bir sübvansiyondan yana değiliz. Belli bir konuda sübvarsiyon sağlarnması demek, diğer alanlarda da aynı hakkı doğurur. Bu da piyasa kurallarıyla bağdaşmaz. Petrol ürünlerinde veya doğalgazda herhangi bir sübvansiyon, ekonomideki taşların yerinden oynaması anlamına gelecektir. Bu tür işletmelerin yapabileceği iki şey var. Ya teknolojik yeniliğe giderek, verimliliği arttıracaklar ve zarardan kurtulacaklar veya satacaklar. Bu konuda Irak büyük pazar. Arnavutluk'ta da bu konuda önemli talep oluşmaya başladı" dedi.

Fuel Oil'in son 6 yıllık fiyat seyri (Ton):

Yıllar Fiyatı Artış oranı(%)

2002 266.300.000 -

2003 362.931.000 36,28

2004 374.460.000 3,17

2005 496.41 32,56

2006 664.36 33,83

2007 682.72 2,7

2002-2007 değişim:

156,37



Fiyat nasıl oluşuyor (Ton/YTL -Ocak 2007)

Rafineri fiyatı: 373.16

ÖTV: 204.00

Gelir Payı: 1,42

KDV'siz fiyatı: 578.58

KDV : 104.14

Satıy Fiyatı: 682.72

Tüpraş'ın fuel oil ihracatı (1000 Ton)



2003 - 419.1

2004- 1.007.8

2005- 1.411.7

2006- 2.117.5

Yasal altyapı nasıl doğdu?

1984'e kadar gerek konutlarda, gerekse sanayide tüketiciler, bulabildikleri elektrikle yetinmek zorundaydılar. 19 Aralık 1984 yılında Meclis'ten geçen 3096 sayılı yasa, özel kişi ve kuruluşlara kendi elektriğini üretecek tesisi kurma yetkisini verdi. Bu yasaya göre özel sektör, kar amaçlı olarak elektrik santralı kurabiliyor, işletebiliyor ve ürettiği elektriği TEAŞ'a, TEDAŞ'a veya özel sektöre satabilecekti.

Sonraki yıllarda kendi elektriğini üretmek maksadıyla kurulan ve adına Otoprodüktör denen bu kuruluşa tanınan teşvikler getirildi ve çok sayıda kuruluş kendi tesisini kurdu.

Halen de yürürlükte olan teşviklere göre kendi elektriğini üretmek maksadıyla kurulmuş olan Otoprodüktör, yüzde 100 vergi indirimi, yatırım mallarında yüzde 100 gümrük muafiyeti sağlanıyor. Ayrıca, kojenerasyon yani temiz enerji üretim tesisi kurduğu için de yabancı finans kuruluşlarından ve fonlardan çok cazip krediler sağlayabiliyor.

* Otoprodüktör santral kurulmasına yüzde 100 vergi indirimi ve gümrük muafiyeti tanınıyor.

* Bu teşvikle değişik güçlerde kurulan otoprüdüktörlerin sayısını bini buldu.

* Ancak 2002-2007 arasında fuel oil fiyatları yüzde 156 oranında arttı.

* Bir santralin maliyeti, gücüne göre 3 milyon ile 50 milyon euro arasında değişiyor.

* Bazı firmalar santrallerini sökerek, Irak veya Mısır gibi ülkelere satıyor.


Kaynak: haberler.com
İlgili link: http://www.haberler.com/turkiye-sant...u-oldu-haberi/