User Tag List

6 sonuçtan 1 ile 6 arası
Şu an Trafolar kategorisindeki O.G akım trafoları hakkında yardım!! isimli konuyu okuyorsunuz.
  1. #1
    mardinmidyat - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    May 2006
    Mesajlar
    1
    Konular
    1
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Orta gerilim akım trafoları hakkında detaylı bilgi alabileceğim kaynağa ihtyacım var. Trafonun iç yapısı (fiziksel yapı), teknik resimler, çalışma prensipleri...vb hakkında. Kaynak önerebilirseniz sevinirim. Teşekkürler...

    Benzer Konular
    SORU: Kaçak Akım Rölesi
    SORU: Kaçak Akım Rölesi Ustalarım 2 kat artı birde küçükbir çatı katı olan bir binanın elektrik tesisatını değiştirdim. giriş kat çift daire yani ayrı ayrı kaçak akımları...
    darbe akım anahtarları
    darbe akım anahtarları Mehabalar ; Arkadaşlar darbe akım anahtarları hakkında bilgisi oln varmı? Bu anahtarlar vaviyen anahtar gibi çalışıyormuş. Bu konuda yardımlarınızı...
    güç trafoları
    güç trafoları arkadaşlar güç trafoları ile ilgili iseniz ve görsel olarak güç trafolarını görmek istiyorsanız .işte power point sunumu olarak hazırlanmış.kaliteli...
    trafo koruma düzenleri hakkında yardım lütfen!!
    trafo koruma düzenleri hakkında yardım lütfen!! elektrik müh. ögrencisiyim.Trafo koruma düzenleri konusunda bi proje aldım fakat gerekli dökümanı bulamıyorum.Arastırdıgım konular;Bucholz...
    Artk Akım Anahtarı (Kaçak akım rölesi) SEMİNERİ
    Artk Akım Anahtarı (Kaçak akım rölesi) SEMİNERİ ARTIK AKIM ANAHTARLARI SEMİNERİ</font> Tarih: 30 Kasım 2006 Perşembe Saat: 19.00 – 21.00 Yer: TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Bursa Şubesi...

  2. #2
    Forum Yöneticisi hunca - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    Feb 2006
    Yaş
    48
    Mesajlar
    1.417
    Konular
    722
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)

  3. #3
    hitafnemzo - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    Sep 2006
    Mesajlar
    9
    Konular
    0
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    BENDE OG AKIM TAOLARI HAKKINDA BİLGİ MEVCUT.AMA ŞU AN DOSYALARIMDA.BİLGİSAYARA YAZMAK UZUN Bİ SÜRE ALABİLİR.İSTERSEN SANA BİR NÜSHASINI YOLLAYABİLİRİM.KARGOYLA FALAN OLABİLİR MESELA.İRTİBATA GEÇERSEN BU ŞEKİLDE YARDIMCI OLABİLİRİM.
    MSN İM:seben_14@hotmail.com

  4. #4
    umitsaman - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    May 2006
    Mesajlar
    278
    Konular
    25
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    Sayın MardinMidyat
    OG de akım trafosu ölçü ve koruma devrelerinde kullanılır.
    1) ÖLÇÜ DEVRESİnde AKIM ÖLÇMEK ve ENERJİ ÖLÇMEK
    AKIM trafosu normal trafo gibi PRİMER (birincil), ve SOKENDER (ikincil) sargı devresine sahiptir. Birinci taraftan geçen akımın oluşturduğu manyetik alan ikincil tarafta bir akımın akmasına neden olur. OG de akım trafosu birinci sargısı ORTA GERİLİM altındadır. Bu gerilim altında akım ölçmek için ampermetreye, enerji ölçmek için sayaca doğrudan bağlantı yapmak çok zordur. Bu nedenle Akım trafosu sekonder tarafı akım ölçmek için ampermetreye, enerji ölçmek için sayaca bağlanarak kolayca ölçüm yapılabilir.
    2) KORUMA DEVRESİnde
    Bir hata sonucu (kısa devre olabilir. ) Akım trafosu birincil sargısından geçen akım ikincil taraftada aşırı akım oluşturur. sakonder sargısından alınan akım örneği aşırı akım rölesine bağlandığından röle kesicinin açılmasına neden olarak koruma sağlanır.
    OG AKIM TRAFOSU ikinci sargısı iki sargılı yapılabilir. Sargının birisi koruma birisi ölçme devresinde kullanılabilir. Böylece bir fazda 2 akım trafosu yerine tek akım trafosu kullanabiliriz.

  5. #5
    ozyak012 - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    May 2006
    Mesajlar
    41
    Konular
    9
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    akım trafosu :normal kullanma şartlarında primer akımı belli bir oran dahilinde düşüren ölçü transformatörüdür.
    primeri kalın ve az sipirli,sekonderi ince ve çok sipirli olarak yapılır.izolasyon malzemesi kuru tiplerde sentetik epoksi reçine kullanılır,birde yağlı tipi vardır.kuru tipler genelde O.G. de kullanılır
    akım trafosunda en dikkat edilecek şey sekonderi açık kalmamalıdır.eğer açık kalırsa ,trafo nüvesi ısınır,sargılar ısınır,çalışan personel hayati tehlikeye girebilir.akım trafosunun sekonderine bağlanacak aletler akım tafosunun sekonder akım değerine göre seçilmelidir.bu genelde O.G için 5 amp. yg için 1 amp. dir.

  6. #6
    alagöz - ait Kullanıcı Resmi (Avatar)
    Üyelik tarihi
    Jun 2008
    Mesajlar
    3
    Konular
    0
    Mentioned
    0 Post(s)
    Tagged
    0 Thread(s)
    AKIM TRANSFORMATÖRLERİ

    Alternatif akımda, ampermetrelerin ölçme hududunu şönt kullanmak suretiyle arttırmak suretiyle arttırmak güçtür. Çünkü bu halde, değişik frekanslarda aletten ve şönten geçen akımların oranının değişmemesi için şönt ile aletin zaman sabitelerinin aynı olması gerekir. Dolayısıyla her alet için ayrı bir şönt imal etmek gerekir. Ayrıca, bu suretle ölçme aralığı birkaç amperden fazla arttırılamaz ve sarfiyatları esasen çok olan alternatif akım aletlerinin bu büyük akımlarda çok fazla artar. Akım transformatörünün şönte tercih edilmesinin diğer bir sebebi de, ölçü aletini, akımı ölçülecek devreden izole etmesidir. Aslında yüksek gerilimli alternatif akım devrelerinde kullanılacak aletlerin doğrudan doğruya devreye bağlanması izalosyon bakımından da imkansızlıklar doğurur. Akım trafolarının bu tercih sebeplerine ilaveten, standardize edilmiş olmaları sebebiyle, değişik aletlerle kullanılabilmesi gibi faydaları da vardır.

    Akım transformatörlerinde iki önemli özellik aranır. Bunlar 2. devre akım şiddetinin 1. devre akım şiddeti ile orantılı olması ve bu orantının çevirme oranı ile belli olmasıdır. Ayrıca güç ve enerji ölçümlerinde yanlış sonuçlar elde etmemek için 1. ve 2. faz durumlarının birbirine uygunluğu da aranılan özellikler arasında sayılabilir.




    Akım trafolarının 1. ve 2. devre sargıları ölçülecek büyüklüğe göre belirlenir. Bu trafoların 2. devreleri 1-5 ve 10 amperlik olarak yapılır. 2. devrelerinde çoğu zaman ampermetre bulunur. Ancak çeşitli ölçü aletlerinin akım bobinleride bulunabilir. 2. devreye bağlanan ölçü aletlerinin dirençleri çok küçük olduğu için trafo kısa devre durumunda çalışır. 2. devre kalın telli az sipirli, 1. devre ise ince telden çok sipirli olarak sarılmıştır.


    Akım transformatörü hemen hemen kısa devre durumunda çalışan bir transformatördür. Çünkü sekonder devredeki yük, ampermetre (veya wattmetrenin, sayacın akım bobini) gibi bir veya birkaç alet olup bunların da empedansı çok küçüktür. Bu trafoların primer akımı devre akımını teşkil ettiğinden bu akım trafolarının yüküne bağlı değildir. Sekonder devre akımı da, pratik olarak kullanılabilen yüklerde, pek az değişir ve pek dakik olmayan ölçmelerde yalnız primer akımına bağlı olduğu kabul edilebilir. Çalışma durumunda 2. devredeki gerilim çok küçüktür. İşletme sırasında ölçü yapıldığı zamanlarda, 1. devre gerilim altında iken 2. devre kısa devre edilmiş durumda bulunmalıdır. 2. devre açıkken buraya dokunmak çok tehlikelidir. Santrallerde, trafo merkezlerinde ve ölçü merkezlerinde bulunan personelin buna çok dikkat etmesi gerekmektedir.

    Akım transformatörlerinin 1. ve 2. devre uçları belirli harflerle işaretlenir. 1. devre uçları (K,L) 2. devre uçları ise (k, l ile gösterilir. 1. devre çok sargılı ise Ka, Kb) 2. devre de, (La,Lb) şeklinde işaretlenir. Akım trafoları çok çekirdekli ise 2. devre uçları 1k,2k***8230;***8230;..11,21 olup k ve l1,l2 şeklinde yapılır. Yani k ların ortak uçları dışarı çıkartılarak bağlantı yapılmaktadır. Aşağıdaki şekilde akım trafosu ile yapılan bağlantı görülmektedir.


    Yukarıdaki şekilde primer ve sekonder devreleri şematik olarak gösterilmiştir. Her iki devre sargılarının çevrelediği fluks ***934;, referans olarak alınmıştır. Bu fluksu doğuran mıknatıslama akımı I***956; bununla aynı fazdadır. Boş çalışma akımına tekabül eden Ie akımı ise bundan 90º ileri fazda olup bu iki akımın toplamı, I0 boş çalışma akımını verir. Sekonder devrede indüklenen gerilim E2 ***934; den 90º ve sekonder akım I2 ise (ekseriya bir az endüktif olan yük empedansının karakterine göre ) bundan ***966;2 kadar faz farkındadır. I1 primer akımının I0 ve I1= - W2/W1 * I2 bileşenlerinden oluştuğu kabul edilebilir.

    Akım transformatöründe sekonder sarım sayısı W2 nin, primer sarım sayısı W1***8217;e oranına sargı oranı denir.

    Ks= W2/W1
    Ve bununla:


    I1= Ks I2
    olur.

    Ayrıca, primer ve sekonder akımların skaler değerlerinin oranına akım transformatörü oranı denir.

    KA= I1/ I2

    Bir akım trafosu yapılırken şu özellikleri belirtilmelidir:

    Tipi, izole sınıfı, işletme gerilimi, frekans, nüve sayısı, anma yükü, % hatası ve hassasiyeti (duyarlığı), izin verilen aşırı akımı, dinamik dayanımı, aşırı akım tepe değeri, deneme gerilimi (1 dakika ve 1 saat için), 2. devre gerilimi.

    İdeal bir akım transformatöründe sekonder devre akımı, primer devre akımının tam bir benzeri olmalı yalnız bir miktarı muayyen bir nispette değişmelidir. Bu halde, değişik primer akım ve sekonder yüklerde transformatörün oranı sabit kalmalı ve sekonder akım primer akım ile aynı fazda olmalı yani aradaki açı sıfır olmalıdır.






    ÇALIŞMA PRENSİBİ: Primerden geçen akım ***934; manyetik akısını oluşturur. Bu akı nüve üzerinden devresini tamamlar. Sekonder sargı bu akının etkisinde kalır. Değişken bir manyetik akının etkisi altında kalan sargıda bir gerilim indüklenir. Bu gerilim sekonder devreden bir akım geçirir.

    AKIM TRANSFORMATÖRLERİNİN SEMBOLLERLE GÖSTERİLİŞİ
    Akım transformatörleri çeşitli ülkelerde, tek hat ve prensip şemaları değişik şekillerde gösterilir. Aşağıdaki tabloda akım transformatörlerinin bazı ülke standartlarında sembollerle gösterilişleri gözükmektedir.

    AKIM TRANSFORMATÖRÜNÜN SEKONDERİNİN TOPRAKLANMASI
    Akım trafolarının sekonder sargılarının bir ucu topraklanır. Akım transformatörünün primer sargısı ile sekonder sargısı arasında oluşan bir kısa devrede primer devre gerilimi, topraklanan sekonder uçtan devresini tamamlar.
    Akım transformatörünün sekonder sargı ucunun topraklanmaması halinde söz konusu arızada primer devre gerilimi, sekonder bağlı olan ölçü ve korunma devrelerine tatbik edilmiş olur. Ölçü ve korunma elemanlarının izalosyonu delinir ve çalışan personel için hayati tehlike oluşturur.
    Akım transformatörlerinin sekonder bir ucunun topraklanması müstakil olarak yapıldığı gibi transformatör gövdesi ile beraber yapılır. TEAŞ ve TEDAŞ***8217; akım trafosunun sekonder polarite olmayan ucu topraklanır.

    AKIM TRANSFORMATÖRLERİNİN SEKONDERİNİN AÇIK KALMASI
    Akım transformatörünün sekonder devreleri, primerden akım geçerken açık kalırsa sekonder akımın meydana getirdiği zıt mmk ortadan kalkar. Primerden geçen akıma bağlı olarak manyetik akı önemli ölçüde artar.
    Bunun neticesinde;
    ***8226; Trafonun nüvesi ısınır.
    ***8226; Sargılar ısınır ve bunun sonucunda sargı izalosyonu bozulur.
    ***8226; Sekonder uçlarda fazla bir gerilim indüklenir, ve çalışan personelin hayatı tehlikeye girer.
    ***8226; Yağlı tiplerde yağ ısınır.
    ***8226; Bağlı bulunduğu faz geriliminde düşme görülür.
    Trafo hasar görür.
    Bunların meydana gelmemesi için; akım transformatörlerinin sekonder uçları kesinlikle açık bırakılmaz ve bu uçlara sigorta konmaz.
    Bu hususa imalatçı firmaların ne kadar önem verdiklerini akım transformatörünü imal ettikten sonra transformatörün sekonder uçlarını kısa devre etmelerinden anlıyoruz.

    DOYMA KATSAYISI: Akım trafolarının primerindeki akım arttıkça, sekonderdeki akım değeride aynı oranda artar. Ancak arıza akımları da aynı oranda sekondere yansıyacak olursa sekonderden büyük bir akım geçecektir. Bu durumda sekonderdeki ölçü aletleri ve röleler zarar görecektir. Bunu önlemek için sekonder akımının belli bir değerde sınırlanması gerekir.
    Genelde ölçme devrelerinde kullanılacak akım trafoları sekonder akımının maksimum 5 katında nüvesi doyuma ulaşacak şekilde imal edilirler. Bu akım trafosunun etiketinde n***8804;5 veya Fs 5 (emniyet katsayısı) olarak ifade edilir.
    Koruma devrelerinde kullanılacak akım transformatörlerinin nüvesi ise sekonder anma akımının 10 katından sonra doyuma ulaşacak şekilde seçilmiştir. Trafonun etiketinde n>10 veya ALF (doğruluk sınır katsayısı ) olarak ifade edilir.
    Avrupa IEC standartlarında koruma nüveleri için 5P10 10P10 ve 10P20 olarak verilmiştir.

    TERMİK ANMA AKIMI
    Akım transformatörü, sisteme seri olarak bağlandığından, sistemde meydana gelecek kısa devre akımlarının etkilerine dayanabilmelidir. Bu etkiler termik ve dinamik etkilerdir. Akım transformatörünün termik bakımdan dayanabileceği akım değeri etiketinde termik anma akımı (I th), dinamik bakımdan dayana bileceği akım değeri dinamik anma akımı (Idyn) olarak verilir. Termik ve dinamik anma akımlarının standartlarda tanımı şöyle yapılmıştır.

    Termik anma akımı: Bir akım transformatörünün sekonderi kısa devre durumunda iken, bir saniye süre ile yalıtımın bozulacağı sıcaklığa ulaşmadan dayanabileceği primer akımın etkin değeridir.
    Termik anma akımı primer anma akımının 40-100 katıdır.

    Dinamik anma akımı : Bir akım transformatörünün primer şebekedeki kısa devre esnasında, ilk periyotta geçecek darbe akımının yol açacağı mekanik kuvvetler açısından transformatörün dayanabileceği primer akımın maksimum (tepe) değeridir.
    Dinamik anma akımı termik anma akımının 2,5 katıdır. Yalıtım seviyesi bu standardın dışındaysa imalatçı firma etikette mutlaka dinamik anma akım değerini verir.


    FREKANS
    Akım transformatörünün imalatında esas alınan frekans değeridir. Bu değer TÜRKİYEDE 50 Hz dir.

    İZOLASYON TİPİ
    Akım transformatörlerinde izolasyon yağ ve imalatçı firmaların epoksi reçine adını verdikleri malzeme ile sağlanır. Kuru tip (K) ve yağlı tip (Y) olarak belirtilir.

    AKIM TRANSFORMATÖRLERİNDE POLARİTE
    Akım transformatörlerinin sekonderine bağlanan bazı ölçü aletleri (aktif sayaç, kilovatmetre vb) ve röleler için akım yönü önemli bir faktördür. Akım transformatörünün giriş çıkış uçları bilinmeden bu ölçü aletleri ve röleler bağlanamaz. Bu uçların mutlaka doğru tespit edilmesi gerekir.
    Akım transformatörünün primer giriş ucunun sekonder karşılığına polarite uçlar; bu uçların bulunması işlemine de polarite tayini denir.

    AKIM TRANSFORMATÖRLERİNDE POLARİTE TAYİNİ

    Gerekli malzemeler

    ***8226; Doğru akımda ölçme yapabilen miliampermetre veya milivoltmetre
    ***8226; Doğru akım üretici (pil veya akü)
    ***8226; Bağlantı kabloları
    ***8226; Buton
    ***8226; Akım transformatörü











    Akım transformatörünün uçları firma tarafından tespit edilmişse;
    ***8226; Pilin (+) ucu akım transformatörünün P1 ucuna bağlanır.
    ***8226; Ölçü aletinin (+) ucu akım trafosunun S1 ucuna bağlanır.
    ***8226; Butona çok kısa bir müddet basıp bıraktığımızda ölçü aletinin ibresi sağa doğru sapıyorsa uçlar doğrudur.
    ***8226; Butona basıp bıraktığımızda ölçü aletinin ibresi sola doğru sapıyorsa uçlar yanlıştır. Bu durumda primer veya sekonder uçlardan bir tanesinin yerleri değiştirilir.
    ***8226; Terkrar butona basıp çektiğimizde ölçü aletinin ibresi sağa sapar. Pilin (+) cunun bağlı olduğu uç P1 ölçü aletinin (+) ucunun bağlandığı uç S1 olarak işaretlenir.
    Akım transformatörünün uçları belli değilse;
    ***8226; Pilin (+) artı ucu primer herhangi bir uca, (-) eksi ucu diğer primer uca bağlanır.
    ***8226; Ölçü aletinin (+) ucu sekonder herhangi bir uca, (-) ucu diğer sekonder uca bağlanır.
    ***8226; Butona basıp çektiğimizde ölçü aletinin ibresi sağa doğru sapıyorsa; pilin (+) ucunun bağlı olduğu primer uç P1, ölçü aletinin + ucunun bağlı olduğu sekonder uç S1 olarak işaretlenir. Diğer uçlar P2 ve S2 dir.
    ***8226; Ölçü aletinin ibresi sola doğru saparsa primer veya sekonder uçlardan biri yerleştirilir. Sonra bir önceki şıkka göre uçlar tespit edilir.

    AKIM TRANSFORMATÖRLERİNİN TİPLERİ VE KONSTRÜKSİYON ŞEKİLLERİ

    Akım trafoları kullanılacakları yere, maksada ve primer devre gerilimi ve akımın büyüklüğüne göre pek değişik tipler ve şekillerde yapılır. Burada bunlardan bazılarını kısaca gözden geçirmekle iktifa edeceğiz. Bu trafoların çekirdekleri dörtgen şeklinde yapıldığı gibi, kaçak fluksu azaltmak için halka şeklinde de yapılır. Etkisiz yuvarlak levhalardan yapılan bu çekirdeklerde kaçak fluks hemen hemen sıfır olduğundan hata azaltılmış olur.
    Akım transformatörlerinin oranı büyüdükçe primer sarım sayısı tabiatiyle azalır. Bu suretle, primer sargı bazen yalnız bir tek iletkenden ibaret olabilir. O halde, primer devresi bakımından akım transformatörlerini sargılı ve baralı tiplere rastlamak mümkündür. Sargılı akım transformatörlerinde sekonder sargılar çekirdeğe yakın, yani iç kısımdadır ve bunların potansiyeli yüksek olmadığından demirden, ince bir izole tabaka ile icap eder. Primer sargıları ise,sekonderden kalın bir izalosyon tabakasıyla yalıtılarak dış kısma sarılır. İhtiyaca göre, primer sargılar kısımlara ayrılır ve bunlardan uçlar alınarak değişik oranlar elde edilebilir.

    Eğer primer akım çok büyük ise o zaman primer sargının bir sarımlı olması gerekir ve bu suretle primer akımın taşıyan iletken, transformatör çekirdeğinin ortasından geçirilir.

    Akım transformatörleri ya taşınabilecek şekilde yada tesisata monte edilmek üzere imal edilirler.

    Aşağıdaki küçük yuvarlak akım transformatörleri Multavi aletleriyle kullanılmak üzere imal edilmiş olup primer sargılardan alınmış olan irtibat uçlarıyla 12,5-25-50 amper olmak üzere üç oran temin edilir. Ortadan bir iletken geçirildiği zaman oran 250/5 ve sağdaki şekilde görüldüğü tarzda, iki defa geçirildiği zaman 125/5 olur. Primer devresi bir iletken olan kabili nakil özel şekilde tertiplenmiş bir akım transformatörü de şekil-b de gösterilmiştir. ***8220;Dietze Anleger***8221; denilen bu aletin demir çekirdeği bir kıskaç gibi açılmakta olup bu suretle, devreyi kesmeye luzum kalmadan, akım geçmekte olan bir iletkendeki akımı ölçmek mümkün olur. Bununla 1000 ampere kadar akımlar ölçülebilmektedir. Pratik kolaylık için, şekilde görüldüğü tarzda, ampermetre de aletin üzerine monte edilebilmektedir.


    Primer devresi bir tek iletkenden ibaret olan bu tarz akım transformatörlerinin doğruluk derecesi tabiatiyle sargılara nispeten düşüktür.00



    AKIM TRANSFORMATÖRLERİNİN MUAYENESİ

    ***8226; MUAYENE METODLARI

    Bir ölçü transformatörünün muayenesinden maksat, bunun değişik akım ve sekonder yüklerdeki, oran ve faz hatalarının bulunmasıdır. Aslında bu trafolarda, kısa devrelere karşı mekanik ve meydana gelen sıcaklık bakımından mukavemet, yüksek gerilimlere karşı izolasyon mukavemeti gibi diğer bir takım muayenelerinde yapılması icap ederse de bu hususlarda bunların diğer aletlerin muayenesinden büyük farkı olmadığından burada oran ve faz hatalarının ölçülmesinin izahı ile belirtilecektir.

    Bu trafolarda hatalar, endirek ve direk olarak ölçülebilir. Endirek usul, güç transformatörlerinin evsafını tayin için kullanılan usule müşabihtir. Bilindiği gibi, açık devre, kısa devre, ve yük evsafı hesap edilebilir. Bu usul biraz değişik olarak ölçü trafolarına uygulanabilir. Fakat direk metotların daha kolay olması ve daha iyi netice vermesi dolayısıyla endirek metotların ölçü trafolarında kullanılması makul kılmıştır.

    1. İKİ ELEKTRODİNAMİK WATTMETRE METODU
    Akım transformatörlerinin muayenesinde kullanılan mutlak sapma metotlarına misal olarak iki elektrodinamik wattmetrenin kullanıldığı basit bir metodudur.

    2. SHARP METODU
    Bu metot akım transformatörlerinin muayenesinde kullanılan mutlak ıfır metotlarından biridir. Akım trafolarının primer ve sekonder devrelerine sırasıyla R1 ve R2 dirençleri konmuş olup, bunların büyüklüğü, düşen gerilimler takriben birbirine eşit (0,25-1 volt arasında) olacak şekilde seçilir. R1 dört uçlu bir direnç olup, R2 ise böyle bir dirençle buna seri bağlı bir sürgülü dirençten veya paralel bağlı bir direnç kutusundan ibarettir

    3. PLACE METOTU
    Diğer metotlardaki indükleme tesirleri, ölçme tertibatında karşılıklı indüktans yerine kondansatör kullanmak ve faz kompanzasyonunu bunun yardımıyla yapmak suretiyle azaltır. Buna misal olarak, place metodu yine bir sıfır metottur.

    4. SCHERİNG VE ALBERTİ METODU
    Buda faz kompanzasyonunun kondansatör yardımı ile yapıldığı bir mutlak sıfır metodudur.

    5. SİLSBEE***8217;NİN SAPMA METODU
    Bir mukayese usulü olan silsbee metodunda, muayene edilcek akım transformatörü, aynı oranda bir etalon akım transformatörü ile mukayese edilir. Burada, etalon transformatörün hatasının fevkalede küçük olmasından ziyade, kullanıldığı akım ve yüklerdeki oran ve faz hatalarının doğru olarak bilinmesi gerekir.

    6. ARNOLD METODU

    Silsbee sıfır metodunun tadil edilmiş şekli olup fevakalade yüksek doğruluk elde edilen bir mukayese metodudur.
    GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİ

    Yüksek gerilimleri ölçmek veya koruma rölelerini çalıştırmak için gerilim transformatörleri kullanılır. Gerilim trafolarının 2. devre gerilimleri 100 veya 110v. Kadardır. Bu trafoların izolasyonları çok iyi yapılmalıdır. 1. devreleri çok sipirli, 2. devreleri ise az sipirlidir. Gerilim trafoları, akım trafolarının tersine kısa devre durumunda değil, boşta çalışmaktadır. Sargı kesitleri büyük yapılarak kaçaklar, özellikle sargı kaçakları azaltır.


    Gerilim trafoları V bağlantılarında da kullanılır. Bu durumda iki kutbun yalıtılması yeterli olabilir. Üç fazlı gerilim trafoları genellikle yıldız bağlı tiptendir. Bütün sınıflardaki gerilim trafoları anma gerilimlerinin 1,2 katına yüklenebilir.
    Gerilim trafolarının ölçme alanları genel olarak 600v tan sonraki gerilimlerdir. Bir gerilim trafosuna birden fazla ölçü aleti de bağlanabilir. Ancak bu durumda trafo gücünün bağlanan aletler gücüne eşit veya büyük olması gerekir.
    Ölçü transformatörlerinin 1. tarafları yüksek gerilim bağlandıktan sonra artık bunlara dokunulmamalıdır. Akım transformatörlerinin 2. devreleri açık bırakılmamalı, ampermetre bağlı değilse mutlaka kısa devre edilmelidir. Gerilim transformatörlerin 2. devreleri açık kalabilir. Kapatılması gerekiyorsa büyük değerli bir direnç üzerinden kapatılabilir. Gerilim transformatörlerinin yüksek gerilim taraflarının bütün fazları sigorta ile korunmalıdır. 2. tarafta yalnız topraklanmayan kısımlar sigortalanır. 1. taraftaki sigortalar tesisi kısa devreye karşı, 2. taraftakiler ise transformatörü fazla yüklenmeler karşı korur. Gerilim ve akım transformatörleri birlikte kullanılacaklarsa, bunların 2. taraflarının birer kutbu ile gövdelerinin topraklanması gerekir.


    ÇALIŞMA PRENSİBİ
    Primer sargıya tatbik edilen AC gerilim nüvede değişken Ø manyetik akısını oluşturur. Bu akı nüve üzerinden devresini tamamlar. Sekonder sargı bu akının etkisinde kalır. Değişken bir manyetik akının etkisi altında kalır. Değişken bir manyetik akının altında kalan sekonder sargıda bir gerilim indüklenir.





    GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİNİN KORUNMASI

    Gerilim transformatöründe primer devre ile sekonder devre arasında bir kısa devre meydana geldiğinde; primer devre gerilimi sekondere tatbik edilmiş olur. Bu durumdan sekonder devredeki ölçü aletleri hasar görür. Aynı zamanda sekonder devreye yakın kişiler de bu durumdan zarar görebilir. Bunu önlemek için gerilim transformatörünün sekonder polarite olmayan ucu mutlaka topraklanmalıdır.
    Gerilim transformatörünün sekonder devresinde bir kısa devre meydana gelirse sekonderdeki ölçü aletleri çalışmaz. Kısa devre akımı sekonder sargıdan devresini tamamlar. Sekonder sargı ısınır, izolasyonu bozulur ve transformatör hasar görür. Transformatörün hasar görmesini önlemek için sekonder devredeki polarite uca mutlaka sigorta konur.
    Uygulamada özel sektörün sayaç devresini besleyen gerilim transformatörünün sekonder devresine sigorta konmasına müsaade edilmez.

    GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİNİN SEMBOLLERLE GÖSTERİLİŞİ
    Gerilim transformatörleri her ülkenin standartlarında tek hat ve prensip şemalarında değişik sembollerle gösterilirler. Aşağıdaki tabloda bazı ülkelerin tek hat ve prensip şemalarında gerilim trafolarının gösterilişleri verilmiştir.




    FAZ TOPRAK GERİLİM TRANSFORMATÖRÜ

    Bu tip gerilim transformatörleri faz-toprak arasına bağlanır. Bir buşingi vardır. Üç fazlı sistemlerde ölçme yapmak için üç adet kullanılır. Faz- faz ve faz-toprak gerilimlerini ölçebiliriz. Genelde 154 ve 380 kV sistemlerde kullanılır.

    FAZ FAZ GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİ
    Bu tip gerilim transformatörleri da faz-faz arasına bağlanır. İki adet buşingi vardır. Üç fazlı sistemde ölçme yapmak için iki adet kullanılır. Sadece fazlar arası gerilim değerlerini ölçebiliriz. Faz-faz gerilim transformatörleri 35 kV ta kadar imal edilirler.

    PRİMER ANMA GERİLİMİ
    Gerilim transformatörünün primer anma gerilimi transformatörün imalatında esas olarak alınan ve transformatörünün çalışma şartlarını belirten nominal primer gerilimdir. Primer gerilim değerleri her ülkenin standartlarında belirtilir. TEAŞ ve TEDAŞ ta kullanılan gerilim transformatörünün primer anma gerilimleri genellikle 3,3 6,3 10,5 15,8 31,5 34,5 154 380 kV tur.
    IEC***8217;ye göre gerilim faktörü 1,2 dir. Bir gerilim transformatörü, gerilim faktörü ile primer anma geriliminin çarpımı olan gerilimde, sürekli olarak çalışabilmeli ve doymamalıdır.

    SEKONDER ANMA GERİLİM
    Sekonder anma gerilimi, gerilim transformatörünün imalatında esas olarak alınan ve gerilim transformatörünün çalışma şartlarını belirten sekonder gerilim değeridir. Sekonder anma gerilimi standartlarda, 100 110 115 120 volt veya bu gerilimlerin ***8730;3 e bölümüdür.
    Gerilim transformatörünün sekonderine bağlanacak ölçü aletleri ve gerilim bobinleride yukarıda belirtilen standartlarda imal edilmiştir. Orta gerilim sistemlerinde en fazla kullanılan gerilim 100v tur.
    Orta gerilim sistemlerinde kullanılan (KÖK) gerilim trafolarının bazılarında 220 v sargısı bulunur. Bu sargının ölçmeyle bir ilgisi yoktur. Bu sargı KÖK binasının aydınlatılması, kesici kurma motorun beslenmesi veya redresörü beslemede kullanılır. Bir başka uygulama ise yardımcı bir güç transformatörü kullanmak suretiyle gerçekleştirilir.

    GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİNDE POLARİTE TAYİNİ
    Gerekli malzemeler
    ***8226; Doğru akımda ölçme yapabilen miliampermetre veya milivoltmetre
    ***8226; Doğru akım üreteci
    ***8226; Bağlantı kabloları
    ***8226; Buton
    ***8226; Gerilim transformatörü




    Gerilim transformatörünün uçları firma tarafından tespit edilmişse:
    ***8226; Pilin + ucu gerilim transformatörünün P1 ucuna bağlanır.
    ***8226; Ölçü aletinin + ucu gerilim transformatörünün S1 ucuna bağlanır.
    ***8226; Butona çok kısa bir müddet basıp bıraktığımızda ölçü aletinin ibresi sağa doğru sapıyorsa uçlar doğrudur.
    ***8226; Butona basıp bıraktığımızda ölçü aletinin ibresi sola doğru sapıyorsa uçlar yanlıştır. Primer veya sekonder uçlarının yerleri değiştirilir.
    ***8226; Butona basıp bıraktığımızda ölçü aletinin ibresi sağa doğru sapar. Pilin + ucunun bağlı olduğu uç P1, ölçü aletinin + ucunun bağlandığı uç S1 olarak işaretlenir.

    Gerilim transformatörünün uçları belli değilse;
    ***8226; Pilin + ucu primer herhangibir uca, - ucu diğer primer uca bağlanır.
    ***8226; Ölçü aletinin + ucu sekonder herhangi bir uca, - ucu diğer sekonder uca bağlanır.
    ***8226; Butona basıp bıraktığımızda ölçü aletinin ibresi sağa doğru sapıyorsa ; pilin + ucunun bağlı olduğu primer uç P1, ölçü aletinin + ucunun bağlı olduğu sekonder uç S1 olarak işaretlenir. Diğer uçlar P2 ve S2 dir.
    ***8226; Ölçü aleti sola doğru sapıyorsa primer veya sekonder uçlar yer değiştirilir. Sonra bir önceki şık tekrar edilip uçlar tespit edilir.









    FAZ FAZ GERİLİM TRANSFORMATÖRLERİNİN DEVREYE BAĞLANTISI
    Üç fazlı sistemde ölçme yapmak için iki adet gerilim trafosu aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi bağlanır. Sadece fazlar arası gerilim ölçülür.

    MUAYENE METODLARI
    ***8226; Fitch ve agnew metodu
    ***8226; Yoganandam metodu
    ***8226; Brooks metodu
    ***8226; Zinn metodu



    KAYNAKLAR
    ***8226; ELEKTRİK ÖLÇÜ ALETLERİ VE ÖLÇME METODLARI
    Prof. Y. Müh. Süreyya ELBİ
    ***8226; TEAŞ SOMA ELEKTRİK TEKNOLOJİLERİ GELİŞTİRME VE EĞİTİM MERKEZİ MDÜRLÜĞÜ
    ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ Özer ERDOĞMUŞ
    ***8226; ELEKTRİK SANTRALLERİ VE DAĞITIMI
    M. Adnan PEŞİNT

Konu Bilgileri

Users Browsing this Thread

Şu an 1 kullanıcı var. (0 üye ve 1 konuk)

Bu Konudaki Etiketler

Yetkileriniz

  • Konu Acma Yetkiniz Yok
  • Cevap Yazma Yetkiniz Yok
  • Eklenti Yükleme Yetkiniz Yok
  • Mesajınızı Değiştirme Yetkiniz Yok
  •  

SEO by vBSEO 3.6.0